بررسی رابطه خصوصی سازی و رشد اقتصادی در ایران و کشورهای منتخب اروپایی

بالا بودن نرخ رشد اقتصادی یکی از موارد مورد توجه اغلب نخبگان علم اقتصاد و از مهمترین عوامل تعیینکننده رفاه در یک کشور است. با این وجود، عوامل تعیین کننده نرخ رشد یک کشور هنوز هم یکی از رازهای اقتصاد است. نرخ رشد اقتصادی مثبت در کشورهای غنی به معنی درآمد بالاتر، سود بیشتر، اشتغال بالاتر و فرصت های کسب و کار بیشتر است. ضرورت خصوصی سازی زمانی بر سیاستمداران آشکار شد که فقدان کارآیی اقتصاد دولتی بسیاری از کشورها را با مشکلاتی نظیر بیکاری، کسری بودجه و ضرردهی واحدهای عمومی مواجه نمود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان نماد اقتصاد کاملا دولتی و شکست اقتصاد متمرکز، اقبال به سمت خصوصی سازی سرعت بیشتری یافت و به عنوان یک سیاست راهبردی به منظور اصلاح ساختاری اقتصاد کشورها مطرح شد. در مجموع، خصوصی سازی باعث شده است تا در سالهای اخیر اکثر کشورها برنامه هایی برای واگذاری بخشی از شرکتها و واحدهای اقتصادی تحت مالکیت خود به بخش خصوصی اجرا نمایند. جهت بررسی رابطه میان رشد اقتصادی و خصوصی سازی مطالعات زیادی در دنیا انجام شده است. نکته ی جالبی که در این مطالعات به چشم می خورد این است که هنوز در خصوص مثبت و یا منفی بودن رابطه ی بین خصوصی سازی و رشد اقتصادی نتایج قطعی علمی به دست نیامده است. این مطالعه با بررسی دقیق رابطه بین خصوصی سازی و رشد اقتصادی در کشور ایران (سالهای 1368-1387) و منتخبی از کشورهای اروپایی (سالهای 1996-2010) با استفاده از روشهای تک معادله و داده های تلفیقی پویا با گشتاورهای gmm به ترتیب بر اساس داده های گردآوری شده از بانک جهانی و بانک مرکزی ایران و سازمان خصوصی سازی بر اساس یک مدل رشد سولوی تعمیم یافته که عوامل نهادی را نیز از مهمترین متغیرها در نظر می گیرد در صدد است تا به این سوال پاسخ دهد که آیا واگذاریهای و عایدات ناشی از خصوصی سازی در این کشورها همراه با رشد اقتصادی بوده است یا نه. نتایج تحقیق نشان میدهد که رابطه ی مثبت و معنی داری بین شاخص خصوصی سازی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب اروپایی وجود داشته است. همچنین این رابطه ی مثبت برای ایران نیز حاصل شده است. پیشنهاد می شود که کشور ایران برای رسیدن به رشد اقتصادی معقول تر سیاستهایی در جهت کاهش نرخ رشد جمعیت، بهبود شرایط رقابت پذیری و فضای کسب و کار و همچنین فعال تر نمودن بخش بازار مالی از طریق فرهنگ سازی را تقویت نماید تا در کنار مدیریت همه جانبه در عرصه ی خصوصی سازی قبل و بعد از واگذاریها علاوه بر انتقال مالکیت، سودآوری و افزیش کارایی نیز بدست آید تا تاثیر مثبت تری بر رشد اقتصادی داشته باشد.